Opinie

Door prof. dr. Willem van Rhenen, Chief Health Officer en bedrijfsarts bij Arbo Unie:

,,Kijk je goed naar de cijfers, dan zie je nauwelijks verschil in gezondheid en uitstroom tussen oudere medewerkers in fysiek zware en minder zware beroepen. Een ander interessant gegeven is dat juist in de bouw veel mensen doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd. De vraag is dan ook niet óf we van mensen in zware beroepen kunnen verwachten dat ze tot hun 67^e doorwerken, maar hóe we kunnen zorgen dat meer werkenden langer gezond aan de slag blijven.

Werkgevers kampen met personeelsschaarste en zijn zuinig op hun personeel. Middelengebruik door dat personeel is een veiligheidsrisico en een economische kostenpost. Niemand die dat met recht en reden betwist, maar de wetgever, de bonden en de maar langzaam veranderende cultuur zijn spelbrekers.

Werkgevers die het nut van ADM-beleid beseffen, weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Interne expertise is er meestal niet en ook voor de arbodiensten is het glad ijs. Specialist Rienmeijer vertelt wat een bedrijf kan doen.

Hoe kan een bedrijf de problematiek aanpakken?

“Als je wilt dat medewerkers niet onder invloed op het werk komen, dan moet je ze om te beginnen voorlichten en scholen. Zij moeten weten wat je van ze verlangt en waarom. Wat alcohol, drugs en medicijnen voor effecten en gevolgen hebben. Bespreek het en documenteer het.

Rienmeijer erkent zeker het belang van privacy, maar ziet in zijn dagelijkse werk ook de desastreuze effecten van middelengebruik bij individuele gebruikers en de onherroepelijke gevolgen voor de veiligheid op de werkvloer. Rienmeijer wil een doorbraak, en liefst zonder dat er eerst zware ongevallen of rampen hoeven te gebeuren. In het eerste deel van de serie laat hij zich interviewen over de huidige stand van zaken.

Is ADM-beleid werkelijk noodzakelijk?

“Absoluut. En dat is niet slechts mijn mening, maar een feit dat voortkomt uit een heleboel verschillende onderzoeken in en buiten Nederland. Veel van die onderzoeksgegevens hebben betrekking op alcoholgebruik in het verkeer, maar er is geen reden om aan te nemen dat de situatie in het verkeer sterk afwijkt van die op de werkvloer.

De enquête van arbeidsveiligheid.net geeft een interessante kijk op de waardering van cultuurladders. Eerst even kort de geschiedenis van de ladder: in de jaren 80 gebeurde er een aantal rampen (onder andere Chernobyl en Challenger) waarin de cultuur in de organisatie een rol speelde. Er ontstond behoefte het ‘veiligheidsbewustzijn’, de manier waarop medewerkers in organisaties over veiligheid denken, systematisch in kaart te brengen.

Shell was een van de organisaties die met veiligheidscultuur aan de slag ging. Aan de universiteiten van Leiden en Manchester werd gevraagd een instrument te ontwikkelen dat inzicht zou kunnen verschaffen in de veiligheidscultuur in een organisatie.